Ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej
Prawomocny wyrok rozwodowy lub orzekający separację powoduje ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej. Oznacza to, że od dnia, w którym wyrok sądu stał się prawomocny, małżonkowie wychodzą z ustroju wspólności majątkowej i każde z nich zaczyna gromadzić swój własny, osobisty majątek. Jednak pozostaje majątek, który małżonkowie zgromadzili w czasie małżeństwa. Majątek ten jest wspólny i należy przeprowadzić jego podział. Warto wiedzieć, że prawo dopuszcza możliwość podziału majątku przez sąd już w wyroku rozwodowym, chociaż w praktyce są to przypadki rzadkie, ponieważ wymagane jest do tego zgodne stanowisko stron.
Jak przebiega podział majątku małżeńskiego?
Podział majątku po rozwodzie może zostać przeprowadzony poza sądem w drodze ugody małżonków albo w postępowaniu sądowym, jeżeli byłym małżonkom nie uda się osiągnąć porozumienia. Adwokaci naszej kancelarii reprezentują małżonków zarówno w przypadku ugód pozasądowych, jak i w postępowaniu sądowym. Punktem wyjścia przy podziale majątku małżeńskiego po rozwodzie jest ustalenie, co konkretnie wchodzi w jego skład.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w skład majątku wspólnego małżonków wchodzą wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub jednego z nich, w szczególności nieruchomości (np. mieszkanie, działka, dom), ruchomości (np. samochody, wyposażenie domu), pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków (np. czynsz najmu lokalu, odsetki z lokat bankowych), środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, a także kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS.
Co nie wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Nie wchodzą natomiast do majątku wspólnego przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego np. jeżeli jeden z małżonków nabył mieszkanie przed zawarciem związku małżeńskiego i następnie małżonkowie wspólnie tam mieszkali, to lokal ten stanowi majątek osobisty małżonka, który go nabył. Drugi małżonek nie ma praw do tego lokalu, może jednak żądać zwrotu nakładów (czyli wydatków), jakie poniósł z majątku wspólnego na majątek osobisty drugiego małżonka (np. gdy małżonkowie z zarobionych w czasie małżeństwa pieniędzy wyremontowali ten lokal). Nie wchodzą do majątku wspólnego również przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Podobnie nie wchodzą do majątku wspólnego przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego jednego z małżonków. Chodzi o sytuację, gdy jeden z małżonków przykładowo sprzeda w czasie trwania małżeństwa nieruchomość, którą nabył przed zawarciem związku małżeńskiego. Jak już zostało wyjaśnione powyżej, nieruchomość ta nie weszła do majątku wspólnego, ponieważ była nabyta przez jednego z małżonków przed małżeństwem, jednak jak potraktować środki pieniężne uzyskane z jej sprzedaży? Otóż prawo cywilne uznaje te środki pieniężne nadal za majątek osobisty jednego z małżonków. Jeżeli następnie małżonek kupi za te środki inną nieruchomość, nieruchomość ta również będzie stanowiła jego majątek osobisty, mimo że transakcja miała miejsce w czasie trwania małżeństwa.
Prawo przewiduje jeszcze inne przypadki, gdy przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej nie wchodzą do majątku wspólnego. Zatem ustalenie składu majątku wspólnego wymaga dobrej znajomości prawa albo pomocy zawodowego prawnika.
Podział majątku — proces
Gdy już zostanie ustalony skład majątku wspólnego, kolejnym krokiem w procesie podziału majątku po rozwodzie jest uzgodnienie, który z małżonków chce zachować dla siebie poszczególne składniki majątku wspólnego oraz czy istnieją składniki majątku wspólnego, których nie chce żaden z małżonków. Na tym etapie często dochodzi do sporów między małżonkami, np. każdy z małżonków chce zachować dla siebie mieszkanie, w którym do tej pory wspólnie zamieszkiwali. Jeżeli już uda się osiągnąć porozumienie w tej sprawie, kolejnym etapem podziału majątku jest ustalenie wartości poszczególnych składników majątku wspólnego i związanej z tym wysokości ewentualnych spłat lub dopłat pomiędzy małżonkami. Jeżeli bowiem dojdzie finalnie do porozumienia, który z małżonków ma zachować dla siebie np. mieszkanie, drugi z małżonków co do zasady powinien otrzymać spłatę w kwocie odpowiadającej połowie jego wartości. Na tym tle również często dochodzi do sporów, tym bardziej jeżeli nie ma innych składników majątku wspólnego, którymi byli małżonkowie mogliby wzajemnie się rozliczyć. W sytuacji sporu co do wartości składników majątku wspólnego pomocne może okazać się zamówienie wyceny sporządzonej przez niezależnego rzeczoznawcę. Kolejnym etapem podziału majątku jest sporządzenie umowy między byłymi małżonkami, przy czym jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, niezbędne jest sporządzenie tej umowy w formie aktu notarialnego.
Jak zatem widać, podział majątku po rozwodzie może generować dodatkowe koszty. Jednak należy pamiętać, że podział majątku dokonany poza sądem co do zasady jest i tak znacznie tańszy, a przede wszystkim dużo szybszy, niż w przypadku oddania sprawy do sądu. Postępowania sądowe w tego typu sprawach, w szczególności podział majątku w Warszawie, należą do najdłuższych. Nierzadko na prawomocne orzeczenie czeka się latami.
Nasza kancelaria posiada wieloletnie doświadczenie w sprawach o podział majątku małżonków po rozwodzie. Reprezentujemy klientów w Warszawie i na terenie całego kraju. Osobom zainteresowanym adwokaci naszej kancelarii udzielają porad prawnych, a także doradzają przy wyborze najlepszej strategii działania, tak aby podział majątku po rozwodzie nastąpił bez zbędnych kosztów i szybko.
Jeżeli są Państwo zdecydowani na uzyskanie pomocy prawnej w naszej kancelarii, zapraszamy do kontaktu w celu umówienia spotkania z adwokatem.