Dwa sposoby podziału majątku spadkowego
Zarówno w przypadku dziedziczenia testamentowego, jak i dziedziczenia ustawowego, jeżeli do spadku zostało powołanych kilku spadkodawców, niezbędne może okazać się przeprowadzenie działu spadku. Możliwe są dwa sposoby podziału majątku spadkowego. Pierwszy to dział spadku w sądzie, a drugi to umowny dział spadku. Oznacza to, że spadkobiercy mogą porozumieć się bez udziału sądu w sprawie podziału majątku, jeżeli jednak żadna ugoda nie może być wypracowana, pozostaje im złożyć do sądu wniosek o dział spadku.
Jakie zalety ma umowny dział spadku?
Umowny dział spadku może zostać sporządzony w formie pisemnej zwykłej, przy czym, jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa musi mieć formę aktu notarialnego. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest oszczędność czasu i kosztów. Spadkobiercy mogą swobodnie ustalać sposób podziału między siebie majątku spadkowego. Najczęściej spotykaną formą jest zachowanie dla jednego ze spadkobierców własności składnika majątku z zobowiązaniem do spłaty pieniężnej drugiego spadkobiercy. Przykładowo, gdy spadkobiercami są dwaj bracia, którzy odziedziczyli wspólnie mieszkanie każdy w udziale po 50%, dział spadku polega na tym, że jeden brat nabywa własność całego mieszkania, w zamian za przekazanie drugiemu środków pieniężnych w kwocie odpowiadającej wartości połowy mieszkania. Innym sposobem podziału spadku w tej sytuacji jest podział cywilny, czyli sprzedaż mieszkania na rynku i podzielenie się przez braci po połowie ceną uzyskaną ze sprzedaży.
Reżim wspólności majątkowej
W niektórych jednak przypadkach podział majątku spadkowego nie jest taki prosty i wymaga uwzględnienia, że składniki majątku spadkowego są objęte w części reżimem wspólności majątkowej małżeńskiej lub różnymi roszczeniami. Pamiętać bowiem należy, że spadkobiercy wchodzą w sytuację prawną spadkodawcy jako jego następcy prawni, a zatem nie tylko dziedziczą majątek, ale również obciążają ich zobowiązania zaciągnięte przez spadkodawcę. Wtedy niezbędna jest pomoc kancelarii przy podziale spadku.
Pomoc profesjonalnych pełnomocników przy podziale spadku może również okazać się niezbędna w sytuacji, gdy spadkobiercy nie mają do siebie zaufania, są w konflikcie lub nie znają się. Również w razie konieczności ustalenia wartości składnika lub składników majątku spadkowego np. nieruchomości, pomocna dla podziału spadku jest opinia, wycena rzeczoznawcy majątkowego. Bardzo często spadkobiercy niepotrzebnie wnoszą o dział spadku w sądzie tylko z tego powodu, że istnieje między nimi spór co do wartości składników majątku spadkowego. W toku postępowania przed sądem będzie powołany biegły, który dokona wyceny składników spadku, jednak taką samą wycenę, być może nawet taniej, spadkobiercy mogą sobie zamówić u niezależnego biegłego sądowego prywatnie na potrzeby umownego działu spadku. Zaletą umownego działu spadku w stosunku do działu spadku w sądzie jest oszczędność czasu i kosztów związanych z opłatami sądowymi.