Czym jest pozew o zachowek?
Zachowek jest uregulowaną przez prawo spadkowe instytucją, chroniącą interes majątkowy najbliższych krewnych spadkodawcy. W zależności od kręgu rodzinnego w konkretnej sprawie, uprawnionymi do zachowku najczęściej są zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) i małżonek spadkodawcy, a rzadziej rodzice spadkodawcy. Uprawnienie do zachowku oznacza, że najbliżsi krewni zmarłego mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego lub osoby na rzecz której spadkodawca uczynił darowiznę, aby wypłaciła im określoną kwotę w pieniądzu. Kwota zachowku zgodnie z prawem spadkowym stanowi równowartość połowy udziału spadkowego, który przypadłby danemu krewnemu w przypadku dziedziczenia ustawowego. W przypadku gdy uprawniony do zachowku jest osobą małoletnią lub trwale niezdolną do pracy, przysługuje mu równowartość dwóch trzecich udziału spadkowego, który by mu przypadł w przypadku dziedziczenia ustawowego. Jeżeli osoba której przypadł majątek spadkowy nie zapłaci dobrowolnie zachowku, uprawniony krewny może wnieść do sądu pozew o zachowek w terminie pięciu lat od śmierci spadkodawcy.
Przykładowo, jeżeli ojciec posiadający jedno dziecko przekazał przed swoją śmiercią w drodze darowizny lub testamentu na rzecz innej osoby, z którą żył w związku nieformalnym, cały swój majątek w postaci mieszkania o wartości 600.000 zł, pominięte w ten sposób dziecko ma uprawnienie do zachowku po swoim ojcu. Dziecko może wnieść do sądu przeciwko osobie która otrzymała majątek ojca pozew o zachowek. Jeżeli w chwili rozporządzenia majątkiem dziecko spadkodawcy było pełnoletnie może domagać się połowy swojego udziału spadkowego czyli 300.000 zł, natomiast jeżeli dziecko było małoletnie może domagać się dwóch trzecich swojego udziału spadkowego czyli kwoty 400.000 zł.
Nasza kancelaria od ponad 15 lat specjalizuje się w tego typu sprawach spadkowych. Adwokaci naszej kancelarii udzielają porad prawnych w sprawach zachowku, przygotowują pozew o zachowek, a także reprezentują klientów w postępowaniu przed sądem i na etapie przedsądowych negocjacji ugodowych. Każdą sprawę traktujemy indywidualnie i podchodzimy do niej z zaangażowaniem. Klienci pozostają w stałym kontakcie z kancelarią i na bieżąco są informowani o postępach w ich sprawie.
Jak uzyskać zachowek?
Jeżeli najbliższy krewny zmarłego został pominięty w testamencie lub nie otrzymał od niego żadnej znaczącej darowizny, może on domagać się zapłaty zachowku. W pierwszej kolejności należy jednak obliczyć wartość należnego zachowku, a nie jest to zadanie ani proste ani łatwe i wymaga dobrej znajomości przepisów prawa spadkowego. Osobie chcącej wystąpić z roszczeniem o zachowek, adwokat naszej kancelarii może udzielić niezbędnych informacji. Nasza kancelaria pomaga również ustalić skład spadku i krąg spadkobierców ustawowych. Przy obliczaniu wysokości zachowku uwzględnia się nie tylko składniki spadku, ale również niektóre darowizny uczynione przez spadkodawcę. Kolejnym etapem jest ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych, pomiędzy których należałoby podzielić majątek spadkowy i niektóre darowizny podlegające doliczeniu.
Po obliczeniu wartości zachowku, w każdej sprawie, należy podjąć próbę ugodowego i pozasądowego uregulowania kwestii jego zapłaty. Takie działanie pozwala nie tylko zaoszczędzić czas i koszty, ale również jest wymagane przez przepisy postępowania cywilnego.
W przypadku, gdy negocjacje przedsądowe nie zakończą się powodzeniem i nie dojdzie do zawarcia ugody, osoba uprawniona do zachowku może wnieść do sądu pozew o zachowek. W tym przypadku osoba uprawniona również może uzyskać wszelkie niezbędne informacja od adwokata naszej kancelarii na temat dokumentów niezbędnych do przedłożenia w sądzie, czasu trwania sprawy przed sądem i kosztów z tym związanych. W sprawach o zachowek nasza kancelaria reprezentuje klientów nie tylko przed sądami w Warszawie.
Dochodzenie zachowku, w odróżnieniu od sprawy o stwierdzenia nabycia spadku, odbywa się w postępowaniu procesowym, gdzie uprawniony jest powodem, a osoba od której domaga się zapłaty jest pozwanym. Oznacza to, że postępowanie przed sądem w sprawie o zachowek jest dużo bardziej sformalizowane i uchybienie przepisom procesowym może doprowadzić do przegrania sprawy przez osobę uprawnioną do zachowku.
Z tych względów klienci kancelarii decydują się na zlecenie reprezentacji ich przed sądem przez profesjonalnych pełnomocników. Zyskują w ten sposób z jednej strony czas, gdyż nie muszą osobiście stawiać się na każdym posiedzeniu sądowym, a z drugiej strony gwarancję, że wszelkie wymogi formalne zostaną dopełnione przez działającego w ich imieniu adwokata, który wie jak w pełni zabezpieczyć ich interesy w procesie o zachowek.
Często zdarzają się też sytuację, gdy osoba, która mieszka poza Polską ma sprawę o zachowek i korzysta z pomocy naszej kancelarii, aby przeprowadzić swoją sprawę w Warszawie.
Jak uniknąć zachowku?
Prawo przewiduje możliwości uniknięcia obowiązku zapłaty zachowku. Oznacza to, że w pewnych przypadkach nawet osoba zaliczana do najbliższego kręgu krewnych spadkodawcy nie będzie mogła dochodzić zachowku. Taką sytuacją jest wydziedziczenie. Jest to instytucja prawa spadkowego polegająca na pozbawieniu przez spadkodawcę w testamencie prawa do zachowku konkretnego krewnego z określonego powodu. Powody wydziedziczenia nie mogą być jednak dowolnie wymyślone przez spadkodawcę. Prawo bardzo precyzyjnie wskazuje jakie powody mogą uzasadniać wydziedziczenie. Jeżeli spadkodawca wskaże w testamencie jako powód wydziedziczenia inną przyczynę, niż te które przewiduje prawo spadkowe, wydziedziczenie będzie nieskuteczne. Warto zatem zwrócić się do kancelarii o poradę jak sformułować treść wydziedziczenia aby skutecznie uniknąć w przyszłości obowiązku zapłaty zachowku. Należy podkreślić, że wydziedziczenie nie jest jedynym sposobem na to jak uniknąć obowiązku zapłaty zachowku.